دانستنی های مکمل کراتین
آیا مصرف کراتین باعث ریزش مو می شود؟
کراتین ،یکی از محبوب ترین مکمل های ورزشی است که به دلیل اثرات مثبت آن بر افزایش قدرت، عملکرد ورزشی و رشد عضلانی، میان ورزشکاران و بدنسازان بسیار پرطرفدار است.اما یکی از موضوعات بحث برانگیز و سوالات رایج درباره کراتین این است که آیا مصرف آن می تواند باعث ریزش مو شود؟
در این مقاله ، این موضوع را به طورعلمی بررسی کرده و به عوامل مرتبط با ریزش مو و ارتباط آن با کراتین می پردازیم.
چرا برخی افراد معتقدند که کراتین باعث ریزش مو می شود؟
این اعتقاد به یک مطالعه علمی برمی گردد که در سال ۲۰۰۹ در آفریقای جنوبی انجام شد.در این مطالعه، به تعدادی از بازیکنان راگبی ، کراتین داده شد و نتایج نشان داد که سطح دی‌هیدروتستوسترون (DHT) در خون این ورزشکاران افزایش یافته است. DHT یک هورمون مشتق شده از تستسترون است که ارتباط نزدیکی با ریزش مو در افراد حساس به آن دارد.
ریزش مو به طور عمده به علت حساسیت ژنتیکی به DHT رخ می دهد. در این حالت، فولیکول‌های مو به این هورمون واکنش نشان می دهند و در طول زمان ضعیف تر می‌شوند، که می تواند به نازک شدن و ریزش موها منجر شود.به همین دلیل، افزایش سطح DHT در نتیجه مصرف کراتین ممکن است در افرادی که به این هورمون حساس هستند، باعث ریزش مو شود. اما توجه داشته باشیم که این موضوع همچنان مورد بحث است و شواهد قطعی در این مورد وجود ندارد.
نتایج و محدودیت‌های مطالعه سال ۲۰۰۹:
مطالعه سال ۲۰۰۹ که به افزایش DHT در اثر مصرف کراتین اشاره کرده بود، برخی محدودیت ها و نقاط ضعف داشت که بررسی آن ها می تواند به درک بهتر نتایج کمک کند:
- تعداد کم شرکت کنندگان:
این تحقیقات تنها بر روی تعداد محدودی از بازیکنان راگبی انجام شد و نمی توان نتایج آن را به همه افراد عمومیت داده شد.
- شرایط خاص شرکت کنندگان:
مطالعات انجام شده بر روی ورزشکاران مرد و جوان انجام شد که ممکن است در حالت طبیعی سطح بالاتری از تستوسترون و DHT داشته باشند.بنابراین نتایج ممکن است برای دیگر گروه‌های سنی و جنسیتی متفاوت باشد.
- تحقیقات علمی محدود:
با وجود اینکه این مطالعه به افزایش DHT اشاره کرد، تاکنون تحقیقات بیشتری برای تایید یا رد این نتایج انجام نشده است. بسیاری از متخصصان معتقدند که برای دستیابی به نتایج قطعی، نیاز به مطالعات گسترده تری می باشد.
بررسی علمی ارتباط کراتین با DHT و ریزش مو:
اگرچه شواهد کافی برای اثبات ارتباط مستقیم کراتین با ریزش مو وجود ندارد، اما از دیدگاه علمی، رابطه میان کراتین و DHT نیاز به بررسی دقیق تری دارد.مصرف کراتین ممکن است به طور غیرمستقیم سطح DHT را افزایش دهد، اما این افزایش به نظر نمی رسد به حدی باشد که باعث ریزش مو شود.در واقع، افزایش DHT در نتیجه مصرف کراتین معمولاً به میزان زیادی نیست که برای هر فردی مشکل ساز باشد.
به طور کلی، سطح DHT در بدن بیشتر تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و هورمونی است و کراتین تنها به طور جزئی و به شکل غیرمستقیم بر آن اثر می گذارد. به عبارت دیگر، افرادی که از نظر ژنتیکی به DHT حساس نیستند، احتمالاً مشکلی در رابطه با ریزش مو و مصرف کراتین نخواهند داشت.
بررسی سایر تحقیقات و نظرات متخصصان:
در حالی که برخی افراد پس از مصرف کراتین از افزایش ریزش مو خبر داده‌اند، بسیاری از متخصصان معتقدند که شواهد علمی کافی برای این ادعا وجود ندارد. دکتر آنتونی مانک، متخصص پوست و مو، معتقد است که ریزش مو در اثر مصرف کراتین تنها در افرادی که به DHT حساسیت دارند و مستعد ریزش مو هستند، ممکن است رخ دهد. وی همچنین اشاره می کند که تاثیر کراتین بر سطح DHT در بدن ، به حدی نیست که باعث بروز مشکل در هر فردی شود.
مطالعات و تحقیقات تجربی نیز نشان می دهد که بسیاری از افرادی که کراتین مصرف می کنند، هیچ مشکلی در زمینه ریزش مو تجربه نکرده‌اند.به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ریزش مو در اثر مصرف کراتین بیشتر یک اتفاق نادر و استثنایی است و نمی توان آن را به عنوان یک عارضه عمومی مصرف کراتین در نظر گرفت.
عوامل موثر در ریزش مو و نقش ژنتیک:
باید توجه داشت که ریزش مو در بسیاری از موارد بیشتر از هر چیز دیگری به عوامل ژنتیکی وابسته است.اگر فردی به طور ژنتیکی به DHT حساس باشد، حتی در صورت مصرف نکردن کراتین نیز ممکن است با ریزش مو مواجه شود.در واقع، ژنتیک عامل اصلی در الگوی ریزش موی مردانه یا آلوپسی آندروژنی است و مصرف کراتین تنها در موارد محدودی می تواند این فرآیند را تسریع کند.
علاوه بر ژنتیک، عواملی همچون استرس، تغذیه نامناسب، تغییرات هورمونی، بیماری های خاص و استفاده از داروهای خاص نیز می توانند بر ریزش مو تاثیر بگذارند.بنابراین، توصیه می شود که اگر سوالی درباره ریزش مو دارید، پیش از مصرف کراتین به پزشک یا متخصص پوست و مو مراجعه کنید تا عوامل اصلی مورد بررسی قرار گیرند.
سخن پایانی
به‌طور کلی، شواهد علمی کافی برای اثبات ارتباط مستقیم و قطعی بین مصرف کراتین و ریزش مو وجود ندارد.تحقیقات موجود، مانند مطالعه سال ۲۰۰۹، تنها به افزایش جزئی DHT در اثر مصرف کراتین اشاره کرده اند؛ اما این افزایش معمولاً به حدی نیست که باعث ریزش مو در همه افراد شود. به عبارت دیگر، تنها افرادی که به طور ژنتیکی به DHT حساس هستند و مستعد ریزش مو هستند، ممکن است در صورت مصرف کراتین با مشکل ریزش مو مواجه شوند.
بنابراین، اگر به ریزش مو حساس هستید و نگرانی هایی در این زمینه دارید، بهتر است قبل از مصرف کراتین با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید و از مصرف بی رویه این مکمل خودداری کنید.برای بیشتر افراد، مصرف کراتین در دوزهای مناسب و با رعایت نکات ایمنی مشکلی ایجاد نمی کند و می تواند به بهبود عملکرد ورزشی و افزایش حجم عضلانی نیز کمک کند.
منبع
در این مقاله، از منابع علمی و مطالعات مرتبط استفاده شده است. به منظور مطالعه بیشتر و دستیابی به منابع معتبر در این زمینه، می‌توانید به مقالات زیر مراجعه کنید:
Van Der Merwe, J., & Kruger, M. (2009) – Effects of Creatine Supplementation on Dihydrotestosterone to Testosterone Ratio.